مقدمه

تیم کرونا شرکت لیووژن فارمد تاکنون موفق به ارائه 12 شماره گزارش بررسی و پیشبینی آماری در خصوص روند مبتلایان و کشته شدگان همه گیری بزرگ کووید 19 شده است. در گزارش های پیشین با روش های مختلفی از جمله رگرسیون سری های زمانی (TSAF)، شبکه های عصبی خطی، بررسی سری های زمانی به کمک شبکه های عصبی غیرخطی  (NARNET) و داده های خارجی (NARXNET) و شبیه سازی های پویا به عنوان یکی از بروزترین روش های بررسی روند شیوع بیماری های همه گیر استفاده شده است. نتیجه این گزارش ها پیشبینی روند شیوع به صورت کوتاه مدت و بلند مدت با دقت بیش از 90 درصد می باشد. •اکنون در مقطع بسیار حساسی در مبارزه با این بیماری به سر می بریم و در گزارش شماره 13 خواهید خواند؛ vخلاصه ای از آنچه در این مدت گذشت vپیشبینی بلند مدت و کوتاه مدت روند شیوع در آینده vارائه مختصری از آنچه باید برای مبارزه با این بیماری در روز های آینده در نظر داشت.

پس از اعلام رسمی ورود کرونا به ایران با 2 کشته از 2 مبتلا در یکم اسفند 1398، شیوع بیماری در کشورمان رسما شروع شد. این شیوع در 17 روز و تا هفدهم اسفند ماه 4747 نفر را مبتلا و جان 154 نفر را گرفت. در هفته سوم اسفند ماه از سوی سازمان بهداشت جهانی و همچنین از سوی ایران اطلاعیه ای مبنی بر منع سفر های نوروزی غیر ضروری صادر شد. طولی نکشید که اولین سیگنال های بروز پیک مشاهده شد.

در گزارش های نخست شروع یک پیک احتمالی در 2 الی 4 فروردین ماه پیشبینی شد. موج اول بیماری با ابتلای 70 درصد بیشتر از روزهای گذشته در 4 فروردین ماه 1399 آغاز شد و یک هفته بعد با ابتلای 3186 بیمار به قله رسید. در مدت این پیک 40 هزار بیمار به کووید 19 مبتلا شده و 2757 نفر نیز جان خود را در اثر ابتلا به این بیماری از دست دادند. در نخستین روز های سال 99 و همزمان با در جریان بودن این پیک، کادر بهداشت و درمان در بیشترین آمادگی خود به سر می بردند و آنگونه که از فضای کلی جامعه بر می آمد، مردم نیز بیشترین توان مفید همکاری را به نمایش گذاشته بودند. علی رغم همکاری حداکثری مردم و کادر بهداشت و درمان، این پیک از وقوع باز نایستاد. درست در میانه این پیک و در تاریخ 5 فروردین، ادارات بازگشایی شدند.

پس از دهم فروردین ماه، شیب تند موج اول مبتلایان فرونشت و به مدت 5 روز تا تاریخ 15 فروردین ماه، تعداد کشته ها بیشتر شد و به 158 کشته در یک روز نیز رسید. در گزارش های منتشر شده در 15 فروردین و 23 فروردین 1399 صراحتا وقوع پیک دیگری در اواخر اردیبهشت ماه گزارش شد. از تاریخ 15 فروردین ماه تا 13 اردیبهشت ماه تعداد مبتلایان جدید هر روز روند کاهشی پیدا کرد و در تاریخ 13 اردیبهشت 1399 به حداقل خود یعنی 802 مبتلای جدید در روز رسید. تعداد کشته شده ها برای چند روز دیگر به کاهش یافتن ادامه داد و به 35 کشته در یک روز نیز رسید.

تا تاریخ 27 اردیبهشت ماه، همه چیز مطابق سناریوی بیشتر محتمل رخ داد و دقیقا پیکی به بزرگی 66 درصد پیک قبلی و با 2102 مبتلا در یک روز در قله به وقوع پیوست. بر اساس سناریوی بیشتر محتمل کاهش بعدی مبتلایان ضریب سرایب پایه را آنقدر کم می کرد که بتوان بیماری را در اواخر خرداد اتمام یافته دانست.

اما علی رغم هشدار های متعدد، هم از سوی دولت و هم از سوی مردم کم لطفی هایی صورت گرفت. در تاریخ 27 اردیبهشت ماه مدارس کار خود را مجددا آغاز کردند. در تاریخ 4 خرداد و مصادف با تعطیلات عید سعید فطر سفر های داخلی شدت بسیاری گرفت. سفر ها محدود به تعطیلات عید فطر نشد و خیل عظیمی از مردم مجددا در 14 و 15 خرداد 99 به سفر رفتند.

پس از این وقایع پیک تمام شده پیشین ادامه یافت و به عنوان گسترده ترین پیک کووید 19 در ایران در 3547 مبتلا در یک روز به اوج رسید. پس از به اوج رسیدن موج دوم که تقریبا 12 درصد از موج اول نیز شدید تر بود، تعداد کشته شده ها اوج گرفت و در 25 خرداد ماه به اوج خود رسید.

در این برهه رفتار مردم آنقدر اهمیت زیادی پیدا کرد که مدل های آماری (رگرسیون سری زمانی، شبکه های عصبی و …) ناکارآمد واقع شدند و گزارش های بعدی با در نظر گرفتن رفتار مردم و شبیه سازی ارائه شدند. شبیه سازی ها بر اساس چندین پارامتر مختلف از جمله میزان تحرک و پویایی مردم، حداقل فاصله لازم برای سرایت بیماری، احتمال ابتلا در برخورد موثر، دوره بیماری، میزان کشندگی، محدودیت های اعمال شده و غیره، رفتار مردم را در مواجه با یک همه گیری بزرگ مجسم نمودند.

بروز فنوتیپ های جدید ویروس