در یکی از سخت ترین سال های بشریت، تیم کرونا لیوژن فارمد کوشید تا به زعم خود در کنار مردم باشد و دانش تحلیل رشد این پاندمی را در اختیار مردم قرار دهد. در ادامه خلاصه ای از گزارش های آماری کووید-۱۹ منتشر شده توسط تیم کرونا شرکت لیوژن فارمد را در سالی که گذشت خواهید خواند:
در روز سی و یکم ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ اداره نماینده سازمان بهداشت جهانی در کشور چین از چندین مورد ابتلا به یک بیماری پنومونی با عامل ناشناخته در استان هوبی، شهر ووهان مطلع شد. در مدت ۴ روز و تا سوم ژانویه سال ۲۰۲۰ در کل تعداد ۴۴ بیمار به این بیماری پنومونی با عامل ناشناخته مبتلا شده و وضعیت ابتلای ایشان به WHO گزارش شد. در این مدت هیچ اطلاعاتی از عامل بیماری زا در دست نبود.
در یازدهم و دوازدهم ژانویه ۲۰۲۰ سازمان بهداشت جهانی اطلاعات بیشتری در خصوص منشا انتشار این بیماری دریافت. بر اساس برخی از گزارش ها، ۱۵ درصد مبتلایان پیش از ابتلای خود به این بیماری، از بازار غذاهای دریایی ووهان بازدید داشته اند یا از آنجا مواد غذایی خریداری نموده اند. از این رو کمیسیون ملی بهداشت چین، گمانه زنی هایی از منشا انتشار بودن بازار غذا های دریایی ووهان را مطرح نمود.
مسئولین کشور چین در همین روز ها از شناسایی عامل بیماری زا سخن گفتند. به بیان ایشان عامل بیماری زا یک کرونا ویروس بوده است که دانشمندان موفق به جداسازی و مطالعه آن در هفتم ژانویه شده اند.
سازمان بهداشت جهانی همچنین از بسیاری از محققان و متخصصان حوزه های مدلسازی، اپیدمیولوژی، تشخیص و درمان و مدیریت تقاضای هوشیار و آماده باش بودن نمود تا بتوانند با کمک یکدیگر حداکثر اطلاعات از وضعیت همه گیری و روند شیوع بیماری را در حال حاضر در دست داشته باشند.
ورود کووید انگلیسی به ایران
در خصوص وضعیتی که سویه جدید کووید-۱۹ در ایران ایجاد خواهد کرد نمی توان عجالتا نظر قطعی داد. اما آن چه که مبرهن است، این است که در دو گزارش پیاپی از وزارت بهداشت، به فاصله ۴ روز، به ترتیب یک و چهار مبتلا به این واریانت جدید گزارش شده اند و احتمالا به زودی دو منشا برای دینامیک بیماری فعالیت خواهند کرد.
صرفا بر اساس الگویی که در انگلستان رخ داده است و به دنبال آن در آفریقای جنوبی در حال رخ دادن است، همچنین با صرف نظر از تاثیراتی مثل رفتار مردم و الگوی های فصلی (Seasonality) می توان یک پیک نسبتا شدید را در اواخر بهمن ماه ۱۳۹۹ پیشبینی نمود. شدت و موقعیت دقیق این پیک بستگی زیادی به رفتار مردمی دارد.
سناریو های مختلف منتج از شبیه سازی ها و مدلسازی ها
بر اساس سناریوی خوشبینانه؛ در صورت افزایش ماسک زدن به ۹۵ درصد و باقی ماندن محدودیت ها به صورت جدی، آمار مبتلایان به سرعت کاهش خواهد یافت در دو هفته آتی ۵۰ هزار مبتلای جدید به بیماران کووید-۱۹ افزوده خواهند شد. در خصوص آمار فوتی ها نیز ثبات افت آمار را خواهیم داشت.
سناریوی بدبینانه؛ چنانچه ماسک زدن تغییری نکند و محدودیت ها نیز کمتر شود سناریوی بدبینانه رخ خواهد داد. به این ترتیب آمار مبتلایان جدید بدون رشد خواهد داشت و حتی ممکن است به سقف ۱۵۰۰۰ مبتلای جدید نیز برسد.
سناریوی نوروز
اسفند ماه که مصادف با ماه مارس و آغاز فصل بهار در بسیاری از کشور ها است همواره یکی از اصلی ترین فصول شیوع همه گیری های تنفسی به شمار رفته است. کماکان که در همه گیری سندرم حاد تنفسی (SARS سال ۲۰۰۳-۲۰۰۴) اطلاعیه SRP سازمان بهداشت جهانی مبنی بر لغو سفر های غیرضروری در این ماه، علی رغم کوچک بودن جامعه همه گیری سارس، منتشر شد. این تعطیلات در پاندمی کرونای نوظهور عامل کووید-۱۹ نیز در فروردین ماه ۱۳۹۹ از طریق ایجاد نخستین پیک اثر خود را گذاشت. لذا در باب اهمیت این تعطیلات همه چیز روشن است.
نظر به اینکه یکی از مهمترین عوامل حال حاضر سرعت پیشرفت واکسیناسیون سراسری (Rapid Rollout) است، اضافه شدن عامل دیگر که رعایت حداقلی مردم است می تواند فاجعه آمیز شود.
شاخصه آماری تابع دلتای دلفی که شاخصی از سطح محدودیت ها است و در گزارش های پیشین به طور مفصل به آن اشاره شد، سطح محدودیت های اعمال شده را می سنجد. این تابع که در واقعیت ساختاری گسسته دارد، میزان ۷ محدودیت اصلی اعمال شده (ماسک زدن اجباری، محدودیت تردد بین شهری، محدودیت تردد شبانه، لغو گردهمایی ها، تعطیلی مدارس، محدودیت شغل های پر خطر و قرنطینه سراسری) را می سنجد. هر چقدر محدودیت های بیشتری اعمال شوند طبیعتا پتانسیل شیوع کمتر است و این موضوع در گزارش های پیشین اثبات شده است.
در جریان پیک سوم بیماری که سقف مبتلاهای ایران به قریب به ۱۴ هزار بیمار در هر روز و کشته ها به بالغ بر ۴۰۰ فوتی در روز رسید، ایران ناگزیر ۶ مورد محدودیت را اعمال کرد و محدودیت های خود را از ۳ مورد به ۶ مورد ارتقا داد. نتیجه این سخت گیری تنزل سریع آمار و نتیجه مثبت کاهشی آمار ها و به سلامت پشت سر گذاشتن فصل بسیار خطرناک و سیاه زمستان بود (در کشور های مشابه به کابوسی تمام عیار تبدیل شد).
حال نیز تصمیم بر عهده مردم و مسئولین است. هر چقدر موارد بیشتری از این محدودیت ها اجرایی و عملیاتی شوند تاثیر اساسی تری در اضمحلال پیک محتمل فعلی خواهیم دید. فراموش نشود که سناریو های Random walk و مدل های مختلفی پتانسیل وقوع پیک در این روز ها را بسیار زیاد دانسته (بالغ بر ۷۰ درصد) و لذا اکنون همه چیز در دست ماست.
لازم است مجددا به مسئله بهینه سازی اپیدینامیک (EpiDynamics) اشاره شود. هر روزی که می گذرد هزینه سنگینی بر روی دست بشریت می گذارد و تنها مسئله پیش روی ما کمینه کردن این هزینه است. با سخت گیری بیشتر، زندگی خود و دیگران را آسان کنید.